Arbeidsrechten onder druk in Indonesië

Onderzoek van CNV Internationaal en Mondiaal FNV laat een verslechtering zien in de arbeidsrechten en vakbondsvrijheid in Indonesië. Dit is het gevolg van een nieuwe wet, de ‘job creation law’, die onlangs is geïntroduceerd in Indonesië. De Europese Unie overlegt met Indonesië over een nieuw handelsakkoord. CNV Internationaal en Mondiaal FNV roepen de Europese Unie op om mensenrechten centraal te stellen in deze onderhandelingen.

Zie hier het gezamelijke statement van Mondiaal FNV, CNV, ETUC, KSBSI, KSPI, SERBUNDO en SERBUSKA

Bezwaren vanuit samenleving tegen nieuwe wet

Eind 2020 voerde Indonesië de ‘job creation law’ in, onderdeel van een breder pakket aan wetgeving om het land aantrekkelijker te maken voor investeerders, samen de Omnibus-wetgeving genoemd. De introductie van het beleid ging niet zonder slag of stoot. Het Indonesische constitutionele hof verklaarde het beleid ongrondwettelijk omdat niet het juiste wetgevingsproces was gevolgd, vakbonden werden onder andere niet geconsulteerd. Eind 2022 werd de wet echter ineens als noodwetgeving geïntroduceerd. De opgegeven reden hiervoor was de economische impact door onder andere de oorlog in Oekraïne en de daarbij behorende inflatie. De introductie van de wet leidde tot protesten onder vakbonden en maatschappelijke organisaties, die zich grote zorgen maken over de gevolgen van de nieuwe regels.

Elles van Ark, directeur van CNV Internationaal’ “Onze vakbondspartners in Indonesië hebben zich al sinds de aankondiging van deze wetgeving in 2020 uitgesproken tegen de gevolgen ervan. Zij voerden verzetsacties uit in verschillende regio’s in Indonesië. Ook werden er lobbyactiviteiten ondernomen richting het parlement, om steun te krijgen van volksvertegenwoordigers. Helaas tevergeefs.”

Nieuwe wet zorgt voor aanpassingen in lonen, sociale zekerheid en contracten

De partnerbonden van CNV en FNV in Indonesië maken zich al jaren zorgen over de impact van deze wetgeving op arbeidsrechten en de rol van vakbonden. De wet schrapt niet alleen bepaalde beschermingen tegen uitbesteding, maar vermindert ook de verlofrechten en sociale zekerheidsvoorzieningen voor veel werknemers. Het verzwakt de minimumloonbepalingen, verlengt de maximale overuren en stelt werkgevers in staat om werknemers met tijdelijke contracten voor onbepaalde tijd te houden. Partnerbonden van CNV en FNV interviewde arbeiders in de palmoliesector en kledingindustrie om de gevolgen van de nieuwe wetten in kaart te brengen.

Lagere lonen, langere dagen, meer ontslagen

De gevolgen van de nieuwe wet zijn duidelijk zichtbaar. Arbeiders in de palmoliesector geven aan dat hun dag-inkomen op €6,50 ligt. Onder de vorige wet was dit illegaal geweest. Het minimumloon was toen €9,60. Ook is het aantal overuren dat gemaakt mag worden verruimd naar 4 uur per dag. Kledingarbeiders geven aan dat dit niet tot meer inkomen leidt. Overuren worden ingezet als straf als targets niet behaald worden. Daarnaast is het ontslagrecht versoepeld waardoor het makkelijk is geworden om mensen te ontslaan en veel mensen geen ontslagvergoeding meer ontvangen.

Vakbondsvrijheid onder druk

De doorgevoerde veranderingen hebben direct of indirect een effect op de inspraak van vakbonden. Bij het vaststellen van het minimumloon is de sociale dialoog tussen werknemers, werkgevers en overheid afgeschaft. Ook op indirecte wijze dragen de veranderingen bij aan een verslechtering van de positie van vakbonden. Zo laat het rapport zien dat vakbondsleden kortere contracten aangeboden krijgen dan collega kledingarbeiders. Baanonzekerheid werkt als drukmiddel tegen de vakbondsleden om te zorgen dat zij hun stem niet al te veel laten horen.

Onderhandelingen handelsverdrag

Terwijl de arbeidsrechten in Indonesië steeds meer onder druk komen te staan, onderhandelt de Europese Unie met het land over een nieuw handelsverdrag. Tijdens deze onderhandelingen worden niet alleen afspraken gemaakt over regels rondom handel, het is ook een moment waarop zorgen over arbeidsrechten gedeeld kunnen worden met een land. CNV Internationaal en Mondiaal FNV klopten meermaals aan bij de Europese Commissie om de zorgen over de Omnibuswet te delen. Astrid Kaag, coördinator palmolieprogramma Mondiaal FNV “Helaas hebben de onderhandelaars van de Europese Commissie hier nog geen gehoor aan gegeven. Met dit rapport in de hand hopen wij opnieuw het gesprek aan te gaan in Brussel en de situatie voor werkenden in Indonesië te verbeteren.”

Lees het rapport van CNV Internationaal en Mondiaal FNV